Finansowanie społecznościowe to powszechnie stosowane określenie na mechanizm pozyskiwania pieniędzy od dużych społeczności internautów za pośrednictwem specjalnych platform elektronicznych. Wydawać się może, że proces ten jest tak prosty, że zmienia się tylko domena i logo portalu crowdfundingowego i naturalnie cel, na który zamierzamy wpłacić środki. Mimo pozornych podobieństw warto jednak zachować czujność i zawsze świadomie dokonywać decyzji finansowych. Wyjaśniamy rożnicę pomiędzy dwoma bardzo podobnymi mechanizmami.

Angielskie słowo crowdfunding celnie opisuje mechanizm współfinansowania (’funding’) przez dużą społeczność (’crowd’) określonych projektów społecznych, charytatywnych i biznesowych. Druga część zdania powinna wzbudzić ciekawość – tak różne cele wymagają innych źródeł, warunków i zasad finansowania, a wszystko określane jest tym samym słowem. Rzeczywiście, dla uproszczenia proces finansowania określa się zbioro mianem „crowdfunding”, natomiast różnice między poszczególnymi jego typami mogą być ogromne!

W mojej książce „Crowdfunding. Od pomysłu do biznesu dzięki społeczności” podzieliłem typy finansowania społecznościowego na 4 grupy, w zależności od tego jakie świadczenie zwrotne jest otrzymywane w zamian za udzielenie wsparcia finansowego. Jest to perspektywa równoznaczna z odpowiednimi konsekwencjami prawnymi, więc w 2012 roku była zasadna. 

Od tamtej pory rynek nowoczesnych metod finansowania rozwinął się jednak w błyskawicznym tempie i ten podział może być niewystarczających. Dostępne są zupełnie nowe rozwiązania, wynikające ze zmian prawnych (oferty bezprospektowe), ale wpływ mają też zmiany społeczne (popularność crowdfundingu subskrypcyjnego) czy technologiczne (ICO). Dlatego dla uporządkowania wiedzy słuszne jest następujące rozgraniczenie.

Jeżeli w zamian za udzielenie wsparcia finansowego w ramach kampanii finansowania społecznościowego otrzymujesz świadczenie emocjonalne lub produkt, to korzystasz z crowdfundingu. Przykład: wsparcie projektu wydania komiksu i otrzymanie w zamian egzemplarza w twardej oprawie.

Jeżeli w zamian za udzielenie wsparcia finansowego w ramach takiej kampanii otrzymujesz prawa majątkowe, korzyści finansowe lub inne przyszłe świadczenia o charakterze prawnym lub finansowym – korzystasz z crowdinvestingu. Przykład: zakup akcji spółki powodujący uzyskanie statusu akcjonariusza, nabycia wszelkich praw (np. do dywidendy, prawo głosu etc.), a czasem nawet fizycznego dokumentu potwierdzającego własność akcji

Różnica jak łatwo zauważyć jest bardzo dużo. Pozornie zbliżony proces jest stosowany zarówno do udzielenia darowizny choremu dziecku, jak i udzielenia pożyczki czy nabycia akcji spółki. Szansa na taką pomyłkę jest znikoma, gdyż właściciele wiarygodnych platform precyzyjnie opisują instrument finanowania, podstawy prawne funkcjonowania oraz relacje pomiędzy wspierającymi i projektodawcami. Może to jednak mieć znaczenie w przypadku szacowania prawdopodobieństwa pozyskania środków jedną z metod lub subiektywnej atrakcyjności udzielenia takiego wsparcia.

Podsumowaniem niech będzie prosta grafika.